Sytuacja emocjonalna dziecka, gdy rodzice się rozstają
Lepiej się rozwieść, czy zostać razem, mimo że niezbyt dobrze układa nam się relacja zmężem czy żoną? Nie ma jednej dobrej odpowiedzi na to pytanie. Jeżeli decyzja dotyczy tylko dwóch osób na pewno jest ją łatwiej podjąć, niż w sytuacji, gdy para ma dzieci. Niezależnie od tego co para postanowi, zawsze będą jakieś dobre i złe strony tej decyzji. Część z nich zauważymy od razu, inne nawet po latach.
Na pewno nie jest dobrze, jeśli dziecko ciągle jest świadkiem kłótni rodziców. Jeżeli nie potrafią oni ze sobą normalnie rozmawiać, odnoszą się do siebie z pogardą, złością, dochodzi do rękoczynów czy przemocy psychicznej, to na pewno nie wpływa to dobrze na rozwój dziecka. Jeszcze gorzej, gdy dorośli włączają dzieci w swój konflikt. Dzieci, zwłaszcza małe nie zawsze są w stanie rozpoznać intencje rodziców, nie dostrzegają ich manipulacji, ale w pewnym momencie swego życia przypomną sobie, czego doświadczały. Zdarza się także, że rodzice starają się walcząc o względy dziecka przekupywać je zabawkami, wycieczkami, zapewniając atrakcje, a także starają się zdeprecjonować drugie z rodziców w oczach dziecka.Ponieważ dzieci kochają oboje rodziców, starają się ich zadowolić, jeżeli mama lub tata próbuje nastawić syna czy córkę przeciwko współmałżonkowi, wyrządza swemu dziecku krzywdę, dziecko staje się wtedy ofiarą konfliktu małżeńskiego.
Bardzo ważne jest, by rodzice starali się wyjaśniać wszelkie nieporozumienia między sobą w cztery oczy. To, że z jakiegoś powodu nie chcą czy nie mogą być dłużej razem, ichuczucie wygasło, nie musi oznaczać, że nie mogą porozumieć się w kwestiach dotyczących wychowania dziecka.
Zdarza się, że po rozwodzie jedno z rodziców utrudnia kontakt z drugim rodzicem, alboże jedno z rodziców przestaje utrzymywać kontakt z dzieckiem. Tacy rodzice na pewno nie dbają o uczucia dziecka. Tak sytuacja zawsze zostawia piętno na rozwoju emocjonalnym dziecka. Dzieci mogą idealizować rodzica, z którym nie mają kontaktu, albo też stają się pełne żalu i złości do niego.
Bardzo trudne dla dzieci rozwiedzionych rodziców są ważne życiowe wydarzenia –urodziny, komunia, święta, czy w dorosłym życiu wesele itd. Jeżeli rodzice są w konflikcie, toczęsto kończy się tak, że tylko jedno z nich towarzyszy dziecku w tym zdarzeniu. Jest tobardzo smutne dla dziecka, zwłaszcza, gdy widzi inne dzieci w towarzystwie obojga rodziców, albo słucha ich opowieści o tym, gdzie były, czy co robiły z całą swoją rodziną.
Pamiętajmy o tym, że dzieci, zwłaszcza małe, w zasadzie niewiele mają do powiedzenia w sytuacji rozwodu czy konfliktu w małżeństwie, a rodzice skupiają się głównie na swoich przeżyciach. Rodzice powinni zadbać o to, by zapewnić im mimo wszystko poczucie bezpieczeństwa i miłości ze strony ojca i matki. Jeżeli podejmujemy decyzję o rozstaniu, trzeba dziecko do tego przygotować. Musimy pamiętać, że dla dziecka będzie to trudne przeżycie, na które w ogóle nie mają wpływu, czują się bezradne, często opuszczone, czasem mają poczucie winy. To jak dzieci poradzą sobie w takiej sytuacji w dużej mierze zależy odtego, jak będą po rozstaniu zachowywać się ich rodzice, czy poradzą sobie w nowej rzeczywistości, czy będą pielęgnować urazy, działać na szkodębyłego partnera, czy też będą zgodnie współpracować jako rodzice.
Pamiętajmy o tym, że nawet niemowlęta potrafią odczytywać emocje, zauważają napięcie w głosach rodziców, krzyki. Przedszkolaki wierzą, że wszystko wróci do stanu poprzedniego, a konflikt między rodzicami jest tylko sytuacją przejściową. Gdy się tak nie stanie, może czuć się oszukane przez rodziców, smutne, niespokojne, tęskni, ale także może odczuwać złość, zachowywać się agresywnie. Na ogół życie dziecka wywraca się do góry nogami. Oprócz tego, że nagle mieszka tylko z jednym rodzicem, zdarza się, że zmienia miejsce zamieszkania, zmienia się status ekonomiczny, zachodzą zmiany w rytmie dnia –np. nie ma już czytania książki na dobranoc przez tatę, spaceru rodzinnego w niedzielę itp. Mogą również pojawić się u dzieci reakcje takie jak ból brzucha, utrata apetytu, problemy ze snem, nauką, trudności w skupieniu uwagi itp. dzieci mogą również martwić się o rodzica, którego nie widują już codziennie.
Opracowały: Anna Szewczyk, Monika Owczarek